Andiko Irawan H P ( 15205241076)
Angga Bimo Satoto ( 15205241062)
A.
SASTRA
Sastra saking
basa Sanskerta: shastra ingkang nggadhahi teges “seratan ingkang
anggadhahi pitedah”, sastra saking tembung lingga “sas” ingkang nggadhahi teges
“pitedah” saha “tra” ingkang ateges “sarana”. Wonten ing basa Indonesia tembung
sastra injih menika seratan ingkang nggadhahi teges saha kaendahan.
Sastra menika
wujudipun wonten kalih, sastra ingkang sinerat saha sastra ingkang lisan.
Umumipun dipunginakaken kagem sarana ekspresi
dhiri. Sastra menika kaperang dados kalih injih menika prosa saha sastra
gurit, sastra prosa injih menika sastra ingkang boten wonten tatanan ingkang
baku kados ta guru lagu, guru wilangan, tuladhanipun gancaran. Dene sastra
gurit menika geguritan saha parikan.
B.
SASTRA PEDHALANGAN
Sastra pedalangan inggih menika reka wonten ing seni pagelaran ringgit,
supados saged endah anggenipun nyariosaken lampahan ingkang kababar. peranganing
sastra pedhalangan antawisipun: murwa utawi pelungan suluk kagem murwani,
nyandra nalika janturan, suluk, antawecana , mantra, lsp.
C.
PERANGANIPUN SASTRA PEDHALANGAN
1. Murwa
Murwa
injih menika suluk pambuka ing pagelaran ringgit wacucal.
2. Nyandra
Nyandra
injih menika deskripsi/nyariosaken kahanan mawi ngginakaken basa prosa wonten
ing pagelaran ringgit wacucal. Nyandra wonten 2 wujud : janturan saha pocapan,
janturan mawi gendhing gangsa, menawi pocapan boten mawi gangsa.
Tuladhanipun Janturan
:
Suh
rep data pitana! anenggih wau kocapa negara ing pundi ingkang kaeka adi dasa
nama purwa, eka sawiji adi linuwih dasa sapuluh nama iku panjenengan purwa nami
wiwitan. Sandyan katah titahing dewa kasongan ing akasa, sinangga ing pertiwi,
kaideng ing samudra, tebih ing parang muka, dasar negara Dwarawati silokane
jero tancebe, jembar laladane, gede obore, duwur kukuse, padang jagate, adoh
kakoncarane. Sigeg ingkang murweng kawi paparab kang dadi nalendra, inggih kang
ngarenggani pura, jejeneng Sri Maha Batara Kresna ya Prabu Jenggalamanik, Prabu
Harimurti, Prabu Padmanaba, Prabu Basudewaputra, saweg dipunadep dening ingkang
rayi Arya Setiyaki lan ingkang raka Patih Udawa. Sreg tumeluk kaya kuncim
pertala mukanipun sarta kadiya tata malih krama paningalipun Padmanegara lan
Udawa saking ajrih dateng pangkonan. Samya prapta ngabiyantara, jajar denira
pinara.
3.Suluk
Suluk
inggih menika carios ingkang dipun sekaraken dening dhalang.
Tuladhanipun
:
ngambar arum
ngambar arum lir kusuma
ooooo..ooo....ong...
lir......
pindha kumbang nesep madu sarining kembang......
ooo...ooo..oongng......
ooooo.....oo...oong....
eng….
ngambar arum lir kusuma
ooooo..ooo....ong...
lir......
pindha kumbang nesep madu sarining kembang......
ooo...ooo..oongng......
ooooo.....oo...oong....
eng….
4. Antawacana
Antawacana
injih menika imbal pangandhikan utawi dialog ringgit ing kelir kanthi swanten
ingkang beda- bida miturut nama ringgitipun.
Kresna:
Eladalah, Yayi, Yayi Setiaki.
Setiaki:
Kaula nun.
Kresna:
Kakang Patih Udawa.
Udawa:
Lo, lo, lo, Hahahah… pun kakang Patih Udawa.
5.Mantra
Mantra ing
pedhalangan wonten kalih wujudipun, ingkang sepisan mantra ingkang awujud donga
dhalang marang ingkang nanggap, ingkang kaping kalih injih menika rapalan
wayang kagem ngedhalaken kasektenipun, sastra mantra kathahipun dipunginakaken
wonten ing lampahan ruwatan.
sumber: