nyerat bab sastra

Andiko Irawan H P ( 15205241076)

Angga Bimo Satoto ( 15205241062)

A.    SASTRA

Sastra saking basa Sanskerta: shastra ingkang nggadhahi teges “seratan ingkang anggadhahi pitedah”, sastra saking tembung lingga “sas” ingkang nggadhahi teges “pitedah” saha “tra” ingkang ateges “sarana”. Wonten ing basa Indonesia tembung sastra injih menika seratan ingkang nggadhahi teges saha kaendahan.

Sastra menika wujudipun wonten kalih, sastra ingkang sinerat saha sastra ingkang lisan. Umumipun dipunginakaken kagem sarana ekspresi dhiri. Sastra menika kaperang dados kalih injih menika prosa saha sastra gurit, sastra prosa injih menika sastra ingkang boten wonten tatanan ingkang baku kados ta guru lagu, guru wilangan, tuladhanipun gancaran. Dene sastra gurit menika geguritan saha parikan.

B.     SASTRA PEDHALANGAN

Sastra pedalangan inggih menika reka wonten ing seni pagelaran ringgit, supados saged endah anggenipun nyariosaken lampahan ingkang kababar. peranganing sastra pedhalangan antawisipun: murwa utawi pelungan suluk kagem murwani, nyandra nalika janturan, suluk, antawecana , mantra, lsp.

C.     PERANGANIPUN SASTRA PEDHALANGAN

1. Murwa

Murwa injih menika suluk pambuka ing pagelaran ringgit wacucal.

2. Nyandra

Nyandra injih menika deskripsi/nyariosaken kahanan mawi ngginakaken basa prosa wonten ing pagelaran ringgit wacucal. Nyandra wonten 2 wujud : janturan saha pocapan, janturan mawi gendhing gangsa, menawi pocapan boten mawi gangsa.

Tuladhanipun Janturan :

Suh rep data pitana! anenggih wau kocapa negara ing pundi ingkang kaeka adi dasa nama purwa, eka sawiji adi linuwih dasa sapuluh nama iku panjenengan purwa nami wiwitan. Sandyan katah titahing dewa kasongan ing akasa, sinangga ing pertiwi, kaideng ing samudra, tebih ing parang muka, dasar negara Dwarawati silokane jero tancebe, jembar laladane, gede obore, duwur kukuse, padang jagate, adoh kakoncarane. Sigeg ingkang murweng kawi paparab kang dadi nalendra, inggih kang ngarenggani pura, jejeneng Sri Maha Batara Kresna ya Prabu Jenggalamanik, Prabu Harimurti, Prabu Padmanaba, Prabu Basudewaputra, saweg dipunadep dening ingkang rayi Arya Setiyaki lan ingkang raka Patih Udawa. Sreg tumeluk kaya kuncim pertala mukanipun sarta kadiya tata malih krama paningalipun Padmanegara lan Udawa saking ajrih dateng pangkonan. Samya prapta ngabiyantara, jajar denira pinara.

3.Suluk

Suluk inggih menika carios ingkang dipun sekaraken dening dhalang.

Tuladhanipun :

ngambar arum
ngambar arum lir kusuma
ooooo..ooo....ong...
lir......
pindha kumbang nesep madu sarining kembang......
ooo...ooo..oongng......
ooooo.....oo...oong....
eng….

4. Antawacana

Antawacana injih menika imbal pangandhikan utawi dialog ringgit ing kelir kanthi swanten ingkang beda- bida miturut nama ringgitipun.

Tuladhanipun :

Kresna: Eladalah, Yayi, Yayi Setiaki.

Setiaki: Kaula nun.

Kresna: Kakang Patih Udawa.

Udawa: Lo, lo, lo, Hahahah… pun kakang Patih Udawa.

5.Mantra

Mantra ing pedhalangan wonten kalih wujudipun, ingkang sepisan mantra ingkang awujud donga dhalang marang ingkang nanggap, ingkang kaping kalih injih menika rapalan wayang kagem ngedhalaken kasektenipun, sastra mantra kathahipun dipunginakaken wonten ing lampahan ruwatan. 

sumber:

·         http://njowotenan.blogspot.co.id/2013/03/suluk-panyandra-awal-pahargyan.html

·         https://asemmanis.wordpress.com/2009/10/03/pengertian-sastra-secara-umum-dan-menurut-para-ahli/

nyerat bab basa

Andiko Irawan H P ( 15205241076)

Angga Bimo Satoto ( 15205241062)

 A.    BASA

Basa saking basa sansekerta”bhasa” ingkang minangka sarana sesambetanipun jalma marang tiyang sanesipun ngginakaken tandha ingkang saged awujud tumindhak utawi pocapan. Basa menika kunci pokok gesangipun jalma ing jagad menika, saengga kita saged komunikasi sesambetan marang tiyang sanes, saha kita saged mangertosi menapa ingkang dipun kajengaken dening tiyang sanes utawi kita piyambak.

B.     SASTRA BAGONGAN

Basa bagongan injih menika satunggaling basa jawi ingkang namung dipunagem wonten ing sajroning Keraton Mataram, basa bagongan menika dipunginakaken saha dipun ngrembakakaken nalika jaman pamarintahanipun Sultan Agung kanthi ancas kagem milaraken drajat antawisipun para pejabat kraton kaliyan kaluarga kraton supados saged raket. Basa bagongan namung diagem sentana nalika ngendika marang sentana sanes.

Samenika ingkang ngginakaken basa bagongan sampun boten kathah saha saged ical bilih boten dipun ngrembakakaken.samenika namung tiyang sepuh abdi kraton mawon ingkang tasih mangertosi basa menika.

Kita saged ningali basa bagongan menika wonten ringgit cucal nalika adegan kahyangan utawi adegan dewa-dewa. Bedanipun basa bagongan ing ringgit namung bilih tembung “kula” menika dipun gantos “ ulun” uga “manira” saha basa ”panjenengan” dipungantos “kita” utawi “pakenira”

Tuladha dialog basa bagongan ing ringgit wacucal :

Narada            : He ngger Arjuna, kita munggah ing kahyangan sajak sumengka pengawak braja ana wigati apa ngger?

Arjuna             : Nun inggih pikulun, kula gumrajag datan larapan sowan wonten  ngarsa pikulun awit ing mercapada wonten kedadosan ingkang mboten sebaenipun

Betara Guru : Kakang Narada. Awewaton aturipun Arjuna, mila menira mrayogekaken pakenira Kakang Narada tumuntena tedak dateng Mercapada, mindak sangsaya ndadra angandar-andar kedadosan puniku.

Narodo                        : Nun, henggeh di Guru. Menira tumunten enggal bidal.

He ngger Arjuna, kita enggal ndisiki bali mring Mercapada. Mboya antara suwe ulun nungka laku kita ngger.

                                                                                      

C.     TEMBUNG INGKANG KALEBET BASA BAGONGAN

Basa Bagongan menika namung nggadhahi sewelas tembung utama. Sanesipun tembung sewelas menika ngginakaken basa jawa umum, mliginipun basa karma inggil. Sewelas tembung menika :

·         kula: manira

·         panjenengan: pakenira

·         injih: enggih

·         boten: mboya

·         sanes: seyos

·         mawon: mbesaos

·         menika: puniki

·         meniku : puniku

·         menapa: punapa

·         wonten: wenten

·         ayo : nedha

 sumber: 

·         https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Bagongan

·         http://paguyubanoncekoncekkawruhsapolo.blogspot.co.id/2011/12/bahasa-bagongan.html

tugas nyerat bab budaya

Andiko Irawan H P ( 15205241076)

Angga Bimo Satoto ( 15205241062)

TUGAS NYERAT KARYA ILMIAH

TRADISI WIWIT PARI

1.      UPACARA

upacara menika tumindak ingkang kaiket aturan tartamtu adedasar adat istiadat, agami, lan kapitadosan. Upacara adat inggih menika upcara ingkang dipun lajengaken kanthi turun temurun ing sawijining daerah. Kanthi menika saben daerah tamtu gadha upacara adat piyambak – piyambak. Upacara menika wujud tumindak masyarakat ingkang nedhahaken kesadaran terhadap masa lalunya.

2.      Upacara wiwit pari

Upacara wiwit kalebet satunggalipun peranganipun kabudayan ingkang sampun diwarisaken para sesepuh marang putra wayahipun ingkang sampun temurun dumugi samenika.

Upacara wiwit menika biasanipun dipuntindhakaken kadhang tani nalika para tani badhe panen pantun utawi tanenamipun. Ancas saking wiwit menika minangka raos ngunjukaken raos syukur marang Gusti ingkang Murbeng Dumadhi ingkang dipun pralampitaaken awujud Dewi Sri. Dewi Sri injih menika satunggaling Dewa, ing agama Hindu Dewi Sri injih menika Dewi Kesuburan ingkang damel siti saged subur sahingga sadaya tetanen saged tuwuh ngrembaka kanthi sae.

Miturut kapitadosan tiyang jawi siti menika sedulur sikep mila tiyang jawa menika sampun nganggep siti menika sedherekipun piyambak.

Miturut R.Suwardanijaya (2009), kita minangka jalma ingkang pitados marang Gusti, sejatinipun kita wonten sesambetan/interaksi antawisipun kula ( jalma), donya, saha Allah( Gusti). Sesambetan menika dipunwujudaken dening masyarakat jawa mawi srana utawa sajen, kagem interaksi marang pangeran ingkang ghaib. Ancasipun kagem nyuwun karahayon saha tinebihna saking bebaya.

Ing upacara wiwit wonten ubarampenipun ingkang kedhah dipun samektakaken. Tiyang jawa mastani ubarampenipun menika sajen. Tiyang jawi samenika sampun kathah ingkang nilaraken tradisi wiwit menika amargi saratipun boten gampil, mbetahaken tenaga ingkah kathah, uga wonten ingkang pitados bilih mawi sajen utawi boten khasilipun sami mawon.

Wonten ing daerah Yogyakarta tradisi wiwit menika tasih dipun leluri dening masyarakat. Amargi masyarakat ing Yogyakarta tasih pitados bilih sedaya menika wonten piwalesipun saking Gusti bilih kita boten ngurmati saha njagi alam.

3.      Ubarampe

Ubarampenipun sajen wonten upacara wiwit injih menika :

1.      Roning suruh

2.      Pisang

3.      Injet

4.      Janur

5.      Jenang pethak

6.      Menyan

7.      Sekar mawar

8.      arta

9.      Ceketong

10. Kinang

11. Babat /pareman

Kadamel saking:

a.      Kunir

b.      Brambang

c.      Bawang

12. Anjir – anjir

13. roning dadap serep satunggal  ranting

14. roning pulutan

15. sepet kalapa

16. rek kagem mbakar menyan

4.      Tatacaranipun wiwit:

Urampe ingkang dipunsamektaaken dipun betha wonten ing sabin, biasanipun wonten ing galenganipun sabin saperangan pantunipun dipun biyak kagem nyamektakakaken uparampenipun, lajeng gendurinipun dipun wiwiti, genduri anggadhahi teges “kekendelan ingkang diudhari” . ingkang gadhah sabih lenggah sila utawi lenggah kenduri lajeng nyuwun donga marang pangeran sinambi mbakar menyan ing sainggilipun sepet klapa.

Ing upacara wiwit donga ingkang dipunaturaken wonten 2 versi injih menika :

1.       “kaki bumi nini bumi, le nitipke mbok Sri wis tekan tuwa, njut digaweke piranti kabeh, gambir ayu, suruh ayu, panganan sak pangenon komplet, sing digawa dipasrahke, yen ana kekurangane tukua dewe, duwite wis tak cepake”.

2.      “ Amit pasang paliman tabik, ilo – ilo linepatno saking siku Gusti Kang hakaryo bhawono. Danyang Sri Semara bumi kang mbaureksi sabin( nama desa), mbok Dewi Sri pepitu, kang lumpuh gendongen, kang wuto tuntunen, kulo aturi nglempak saklebeting sabin, ingak sampun kulo ancer – anceri sak pucuking blarak. Sak sampunipun nglempak, kulo caosi daharan ngabekti, gandeng anggen kulo titip wiji gugut sewu, wonten ing tegal kabenteran sampun wancinipun sepuh, badhe kulo boyong wonten soko domas bale kencono. Kaki markukuhan, Nyai markukuhan, kukuhana kang dadi rejekiku. Nyai pakeh lan kaki pakeh, akehono kkang dadi rejekiku, yen ana kekurangane, tukuo neng pasar, duwite wis tak cepake neng kene”.

Sasampunipun ngunjukaken donga, lajeng nyebaraken saperanganipun sesajen wonten ing sabin, jenang pisang saha kinang dipun papakaken wunten ing ceketong. Ceketong ingkang cacahipun sekawan menika banjur dipundelehaken wonten ing saben pojok sabin ingkang nggadahi teges kiblat papat siji pancer; kakang kawah, adi ari-ari, getih, lan puser, kang nyawiji dadi siij. kinang dipundelehaken caket ing toya ingkang mlebet ing sabin.

Sasampunipun menika, ppantun ingkang badhe dipunpanen dipendhet  mawi ani-ani kagem di betha kondhur wonten ing lumbung, biassanipun dipun pendhet 2 iket pantun ingkang nggadhahi pralampita pantun jaler saha pantun setri.

5.      Faktor ingkang dadosakepn tradisi wiwit menika sampun jarang dipun lajengaken:

a)     Lahan Sabin ingkang saya dangu saya kirang

b)     Mbetahaken wekdal lan arta ingkang langkunh

c)      

d)     Membutuhkan waktu lebih dan biaya

e)     Rendahnya pemahaman orang tentang manfaat dari tradisi wiwit

Sumber:

·        http://catatansenibudaya.blogspot.co.id/2012/05/definisi-upacara-adat.html

·        https://killtheblog.com/?s=wiwit

·        https://jv.wikipedia.org/wiki/Upacara_Wiwit